Gaur egun oso zabalduta eta onartuta dago zinea eta haren lengoaiak (fikzioa, dokumentala, film laburrak, etab.) tresna pedagogiko erabilgarriak eta eraginkorrak izan daitezkeela. Eskola-adinean daudenak ingurune soziokultural batean jaio eta hazi dira, eta ikus-entzunezko produktuak etengabe kontsumitzen dituzte, euskarri eta ingurune desberdinetan; beraz, zinema beste tresna pedagogiko batzuk baino lotura handiagoa duen elementu gisa ager daiteke.
Hala ere, gure esperientziak erakusten digu zinea —baita beste tresna artistiko batzuk ere, hala nola antzerkia— ez dela modu sistematikoan edo zeharka sartzen eskolan: hau da, oro har, irakasle jakin baten borondatearen eta interesaren araberakoa da, hark ezagutzen baititu eskaintzen ditugun zerbitzuak eta erabakitzen baitu zerbitzu horiek zein ikastetxetan bultzatu.
Horrela, esku-hartzeak esperientzia zehatzetara mugatzen dira, eta esperientzia horiek ez dira beti modu organikoan integratuta egoten ez eskola-funtzionamenduan, ez ematen diren irakasgaietan. Hori, beraz, erronka nabarmena izango litzateke: ikus-entzunezko baliabideen erabilera integralago bati ekitea, batez ere zinemari, irakasgaien didaktikan.
Era berean, zinearen erabilera produktu bukatuan oinarritzen da: hau da, gehienetan, zinema gela batean dagoenean, “azken produktuak” edo filmak erabiltzen dira, baina ez da zinearen hizkuntzarekin lan egiten ikasleek ikus-entzunezko produktuak sortzeko.
Hezkuntza publikoko irakasleak askotarikoak dira, eta eskarmentu eta formakuntza ezberdinak dituzte, baina, oro har, gaitasun anitzak garatzen dituzten pertsonak direla erakusten dute. Ezinezkoa da profesional horiek ikus-entzunezko hizkuntza menderatzea, eta, horregatik, ulergarria da kanpoko langileak behar izatea, zinemaren inguruko transmisio eta lan egokia bermatzeko, eta prestakuntza osagarri batzuk emateko.
Hala ere, beharrezkoa litzateke “kanpoko” langileak edota zineman eta hezkuntzan adituak direnak sartzeko esparru sistematikoagoa izatea, ikastetxearen beraren eta lan egingo duten ikasle-taldeen proposamen didaktikoan eta metodologikoan modu egokian kokatzen dela bermatzeko. Era berean, plangintza sistematiko egoki batek irakasle iraunkorren eta berariazko laguntza horien artean sinergiak sortzea ahalbidetuko luke, logika partekatua bermatuz eta zinemaren inguruko prestakuntza eta lanetarako “adabaki” efektua saihestuz. Jakina, modu sistematikoagoan sartuz gero, zinearen inguruko kultura-lana sendotu egingo litzateke, eta gai horretan diharduten profesionalen lan-egoera duindu.
Maider Maraña (Baketik Fundazioa)
Hemen argitaratua: “PAPELES DE CINEASTAS Nº2. EDUCACIÓN PÚBLICA Y CINE: Pensar en la esencial“. Unión de Cineastas, 2022.