Maider Maraña
Egun hauetan, Nazio Batuen Erakundeko Nyatletsossi Voule errelatoreak oharra igorri du Bosnia-Herzegovinako herritarren espazioaren eta kohesio sozialaren narriadura lehengoratzeko premiaz ohartarazteko.
Giza eskubideetan funtsezkoa den nazioarteko erakundearen aditu horrek adierazten digu Balkanetako gerra ospetsutik igaro diren 30 urte hauetan gizarte baketsu baten eraikuntzan asko aurreratu dela. Hala ere, iraganeko indarkeriari irabazitako esparru hori ez da ezinbestean itzulerarik gabeko bidea: gaur egun gizartean eta, are gehiago, bere ordezkari politikoetan ikusten diren keinuak kezka iturriak dira Errelatore Berezi horrentzat. Zehazki, Errelatore Bereziak arriskutsutzat jotzen ditu gaur egungo gorrotozko diskurtsoak edo giza eskubideen urraketak ikusezin bihurtzen dituzten edo haien eragina edo haien testuingurua ukatzen dituzten manifestazio publikoak..
Duela hilabete batzuk Bosnia-Herzegovinara bidaiatu eta Sarajevo eta Srebrenica zeharkatzeko zortea izan genuen, “Gazteria, Bizikidetza, Etorkizuna” proiektuan parte hartzen ari ziren 15 gazte euskaldunekin batera. Bidaia hark aukera eman zigun hainbat eragilerekin biltzeko: gizarte zibilarekin, memoria-espazioekin, nazioarteko erakundeekin… Polarizazio-arrisku hori oso agerikoa zen, pertsona horiek guztiek partekatzen zuten.
Bidaia aberasgarri horretan “gatazka ondoko” egoeren errealitatea ulertu eta berrosatu ahal izan genuen, hau da, gure komunitateetan errotutako indarkeria sozialen prozesuen ondoren sortzen diren bizikidetza-eraikuntzen hauskortasuna.
NBEko Errelatore Bereziak hainbat erreferente politikok bultzatutako giro politiko edo narratiba tirabiratsuak gogorarazten dizkigu. Gure iraganaren irakurketa ez-inklusiboek, begirada partzialek, ez dute laguntzen giza eskubideetan benetan oinarritutako gizarte baten eraikuntzan aurrera egiten, polarizazioa gizarte-harremanen modu gisa onartzen ez duena.
Bosnia-Herzegovinaren adibideak gogorarazten digu, beste behin ere, indarkeriaren ondorengo errealitateek urte, hamarkada eta belaunaldi asko behar dituztela balio demokratikoetan oinarritutako benetako gizarte bat berreskuratzeko, elkarbizitza erreal, baketsu eta inklusiboaren aldeko apustua egiten duena.
Herrialde eta gatazka bakoitza mundu bat da. Ez dago errezeta unibertsalik. Baina, askotan, beste ingurune batzuk ikusteak gure arazoak hobeto baloratzen laguntzen digu, gure arreta begirada holistiko eta ulerkorrenetan jarriz.
Beste errealitate batzuei begiratzeak geurea hobeto birpentsatzen laguntzen digu.